Toezichthouders zoeken steeds naar nieuwe manieren om overtredingen op te sporen. De laatste jaren zijn er steeds meer toezichthouders die mystery shoppers inzetten om overtreders op te sporen. Dit roept bij veel ondernemers weerstand op en ook juridisch is dit middel niet onomstreden. In deze blog leg ik uit of dit wel of niet mag en wat je het beste kunt doen als je erachter komt dat mystery shoppers worden ingezet.

Gebruik mystery shopper

Er zijn allerlei toezichthouders die gebruik maken van mystery shoppers, zoals de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en de Autoriteit Consument en Markt (ACM). Ook de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) overweegt mystery shoppers in te zetten.

Wanneer een toezichthouder zich bij het toezicht direct bekend maakt, kan het lastiger zijn een overtreding op te sporen, omdat de ondernemer zijn gedrag kan aanpassen. Door mystery shoppers in te zetten, heeft de toezichthouder daar geen last van.

Inzet mystery shopper omstreden

Diverse rechters hebben het gebruik van mystery shoppers goedgekeurd, waaronder het College voor Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) en de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (ABRvS). Toch zijn juristen het niet eens over de vraag of mystery shoppers zomaar mogen worden ingezet. Zo lijkt er geen duidelijke wettelijke basis voor te zijn. Verder kan het lastig zijn je op een goede manier te verweren tegen geconstateerde overtredingen, wanneer je niet op de hoogte bent van het feit dat een toezichthouder bezig is met een controle.

Nieuwe controleverordening

Op basis van nieuwe regels, waaronder de nieuwe controleverordening, wordt de bevoegdheid om mystery shoppers in te zetten, wettelijk verankerd. Zo is de verwachting dat de NVWA op basis van deze nieuwe regels mystery shoppers gaat inzetten. De NVWA kan dan bijvoorbeeld online voedsel bestellen onder een verzonnen naam. Vervolgens kan de NVWA monsters nemen van dat voedsel en controleren of de regels zijn nageleefd.

Wat doe je wanneer mystery shopper wordt ingezet?

De NVWA moet vervolgens bekend maken aan de ondernemer dat zij op deze manier voedsel heeft besteld. Vervolgens heb je het recht om een contra-expertise te laten uitvoeren op het monster.

Advocaat mystery shopper

Zodra je op de hoogte bent van het gebruik van een mystery shopper door de NVWA, zorg er dan voor dat je direct een gespecialiseerde advocaat raadpleegt. Je kunt advies vragen welke stappen je het beste kunt nemen, bijvoorbeeld het uit laten voeren van een contra-expertise. Een advocaat biedt bovendien tegenwicht tegen het machtige overheidsapparaat met duizenden ambtenaren. De overheid is er niet voor jouw, individuele belang. Een advocaat wel.

Ik heb veel ervaring met controles door de NVWA bij ondernemers in de voedselketen en boeren en help je graag. Het komt regelmatig voor dat de rechter het oneens is met de werkwijze van de NVWA, zoals je kunt lezen in één van de zaken die ik won tegen de  NVWA. Bel of mail gerust vrijblijvend: 06 340 93 944 of info@nico-advocatuur.nl.