Sinds het wegvallen van de PAS in 2019, is de handel in stikstofrechten weer op stoom gekomen. Hoe werkt de handel in stikstofrechten juridisch? Wat voor contract gebruik je voor de verkoop van stikstofrechten? Ik schreef hierover een preadvies voor de Vereniging voor Agrarisch Recht. In dit artikel lees je hier meer over en geef ik tips.
Achtergrond handel in stikstofrechten
Nadat de Raad van State in 2019 oordeelde dat het Programma Aanpak Stikstof (PAS) niet meer mag worden gebruikt als basis voor toestemming voor activiteiten, werd extern salderen in veel provincies weer mogelijk. Bij extern salderen wordt kort gezegd de stikstofruimte van een stoppend bedrijf ingezet om bijvoorbeeld een uitbreiding elders mogelijk te maken. Deze mogelijkheid is in de praktijk momenteel de belangrijkste wijze om alsnog een natuurvergunning te verkrijgen. Daardoor is de handel in stikstofrechten weer op gang gekomen. Dit levert de nodige juridische vragen op.
Extern salderen
In geval van extern salderen wordt de stikstofdepositie van een stoppende activiteit (van de saldogever) ingezet om een andere activiteit (van de saldo-ontvanger) mogelijk te maken. Een veehouderij die stopt, kan zo de uitbreiding van bijvoorbeeld een andere nabijgelegen veehouderij mogelijk maken. Voor extern salderen gelden verschillende voorwaarden. Eén van die voorwaarden is dat er een directe samenhang moet bestaan tussen de intrekking van de milieutoestemming (vergunning) van de saldogever en de verlening van de natuurvergunning aan de saldo-ontvanger. De directe samenhang wordt aangenomen als de milieutoestemming (vergunning) voor de saldogever daadwerkelijk is of zal worden ingetrokken ten behoeve van de saldo-ontvanger. Dit kan worden aangetoond door het intrekkingsbesluit en een overeenkomst tussen beide bedrijven over de overname van het stikstofdepositiesaldo.
Handel in stikstofrechten
Je hebt dus een overeenkomst tussen de stopper en uitbreider nodig. De transactie tussen de stopper en uitbreider wordt in de praktijk ook wel ‘verkoop van stikstofrechten’ genoemd. Juridisch klopt dat niet helemaal. Stikstofrechten bestaan namelijk niet. Een natuurvergunning verleent volgens de Raad van State geen stikstofrechten aan een persoon of bedrijf. Er wordt juridisch gezien gehandeld in het ‘stikstofdepositiesaldo’. Anders gezegd: de stikstofruimte.
Er is daarnaast ook geen sprake van ‘koop’. Zaken (spullen) en vermogensrechten kun je verkopen. Stikstofruimte is geen zaak of vermogensrecht. Ook zijn naar mijn mening de regels over ‘koop’ ook niet via een omweg van van toepassing. Ik ben van oordeel dat de overeenkomst die nodig is voor extern salderen (de handel in stikstofruimte) een onbenoemde overeenkomst is, ook wel innominaatcontract genoemd.
Contract verkoop stikstofrechten
Omdat de wet heel weinig regelt voor de overeenkomst voor extern salderen (de handel in stikstofrechten), is het belangrijk dat de stopper (saldogever) en de uitbreider (saldo-ontvanger) de verplichtingen over en weer voldoende uitgebreid en vooral ook duidelijk omschrijven in het contract. Bijvoorbeeld wie welke informatie precies moet aanleveren, hoe de betaling van de prijs zeker kan worden gesteld tijdens het ingewikkelde proces van extern salderen, op welk moment wie precies welke stappen moet zetten (bedrijf beëindigen, intrekken vergunning, aanvragen vergunning, etc.), wie de risico’s draagt wanneer het achteraf toch misgaat bij de vergunningverlening, enzovoort.
Advocaat stikstofrechten
Ik heb voor de Vereniging voor Agrarisch Recht een preadvies (artikel) geschreven over de handel in stikstofrechten, dat in het Tijdschrift voor Agrarisch Recht is gepubliceerd (2022, aflevering 7/8, pagina 366-373). In het artikel ga ik uitgebreid in op de juridische kant van de handel in stikstofrechten.
Ik heb meer dan 10 jaar ervaring met het opstellen van contracten en heb ook stikstofcontracten opgesteld. Dit is ingewikkelde kost. Ik help je graag bij het opstellen of beoordelen van zo’n overeenkomst dan wel in een geschil hierover.
Neem gerust vrijblijvend contact op via 06 340 93 944 of info@nico-advocatuur.nl. Het eerste telefoongesprek is gratis!
De agrarische sector gaat mij aan het hart. Nieuwsgierig naar mijn achtergrond in de mooie sector en wat ik doe voor agrarisch ondernemers? Lees hier meer.