Eerder dit jaar mocht de rechter in Zwolle oordelen over 36 zaken van ontevreden eigenaren van grond in Staphorst. Eigenaren die worden gedwongen hun grond te ruilen met een ander. In een gebied van 5.300 hectare ruilen 2.300 eigenaren onderling 2.000 hectare grond. Het grootste landinrichtingsproject van Nederland.
Wanneer je aan grond komt, krijg je te maken met emoties. Grond zit vaak al jarenlang in de familie. Dat geeft men niet zomaar op. Verplichte grondruil leidt vaak tot verhitte discussies.
Dat is niet van de laatste tijd. Staphorst kent al vele jaren het probleem dat de perceelsgrenzen onlogisch afgebakend zijn in langwerpige stroken. Aan de ene kant komt dat door de wijze waarop het land vroeger ontgonnen werd. Daarnaast speelt ook erfopvolging een rol. Na het overlijden van een gezinshoofd kreeg vroeger ieder kind een gelijk deel van het land. Aangezien het land van oost naar west nogal verschilde in kwaliteit, werden de toch al langwerpige percelen in de lengte verdeeld. Op deze manier kregen alle erfgenamen gelijkwaardige stukken land, maar raakte de grond steeds meer versnipperd.
Gedwongen veranderingen stuitten altijd al op veel weerstand. Zo las ik in de boeken dat in 1894 pogingen van het waterschap om tot een bemaling te komen zelfs tot een Staphorster volksgericht leidden. Staphorsters besloten in een nacht van juni 1894 verhaal te gaan halen bij een bestuurslid van het waterschap, een zekere Krabbe, die in Baarlo woonde. Krabbe zelf werd niet gepakt, omdat hij zich had weten te verstoppen in de kelder. Zijn inboedel werd echter kort en klein geslagen. De daders vluchtten vervolgens het bos in.
Ook de ruilverkaveling in Staphorst in de jaren ’30 stuitte op bezwaren. Er waren toen 166 grondeigenaren die in het verweer kwamen en 70 zaken kwamen bij de rechter-commissaris terecht.
Als je kijkt naar de cijfers en het verleden, valt het wel mee hoeveel zaken er dit jaar bij de rechter zijn neergelegd. Toch heeft ook deze ruilverkaveling er flink ingehakt. Ik zal al die verhalen hier niet oprakelen.
Als het ruilplan onherroepelijk wordt, volgt de Lijst der Geldelijke Regelingen (LGR). Daarin wordt alles financieel afgewikkeld. Het gaat daarbij niet alleen om verschillen in oppervlakte, maar ook om eventuele verschillen in gebruikswaarde of kwaliteit.
Ook dat zal weer de nodige discussies en procedures opleveren. Denk bijvoorbeeld aan de discussie over de grond aan de Gorterlaan. Eigenaren van die grond zonden eerder een (openbare) brief aan de gemeenteraad, omdat ze zich benadeeld voelen vanwege de ‘warme grond’ die ze moeten ruilen. De vraag is of er in de LGR een verrekening plaats zal vinden van de niet-agrarische meerwaarde.
Het verplicht laten ruilen van grond heeft veel voordelen en ik zie ook zeker het nut ervan in. Maar of het al die discussies waard is? De tijd zal het leren. Hopelijk komt van dit ruilen geen huilen.
De agrarische sector gaat mij aan het hart. Nieuwsgierig naar mijn achtergrond in deze mooie sector en wat ik doe voor agrarisch ondernemers? Lees hier meer.
Bovenstaande column verscheen op 11 december 2018 in De Staphorster. Wil je meer weten over herverkaveling (ruilverkaveling) of heb je hulp nodig? Ik help je graag. Bel (06 340 93 944) of mail (info@nico-advocatuur.nl), zodat we samen vrijblijvend kunnen bekijken wat ik voor je kan doen.