Vraat door schapen aan bomen, aansprakelijk?

Mijn favoriete periode van het jaar is weer aangebroken. Hoewel het weer nog redelijk koud en best wel regenachtig is, zijn er gelukkig ook genoeg droge en zonnige momenten om van te genieten. Alles om je heen  wordt steeds groener en alles komt steeds meer in bloei.

Schapenhouders in Nederland

De lente wordt vaak geassocieerd met nieuw leven en vooral ook met lammetjes. Schapen worden veel  hobbymatig gehouden, maar er zijn in Nederland ook genoeg bedrijven die ze professioneel houden. Ik heb de afgelopen jaren het genoegen gehad individuele schapenhouders bij te staan, maar ook op collectief niveau advies te geven.

Schapen houden van bomen

Uit een uitspraak die ik onlangs tegenkwam, volgt dat je als schapenhouder wel alert moet blijven. Zoals bekend eten schapen namelijk niet alleen gras, maar houden ze ook van veel verschillende soorten bomen. En niet alleen de bladeren en de jonge twijgen worden gegeten; ook de bast en knoppen vallen in de smaak. Te veel schade aan de bast kan er voor zorgen dat bomen afsterven. Sommige bomen beschermen zichzelf, bijvoorbeeld door de aanmaak van secundaire plantenstoffen (bitterstoffen en tannines), waardoor ze minder smakelijk zijn of (plantenonderdelen) zelfs giftig.

Forse schade door vraat

In de uitspraak die ik tegenkwam, las ik terug dat het in die zaak ging om een stuk grond van het waterschap dat verpacht werd aan – ik vermoed – een veehouder. Op dit perceel stonden (onbeschermd) 33 iepen. U raadt het al: de schapen hadden de bast van de 33 iepen aangevreten. Het waterschap heeft het bedrijf Bomenwacht ingeschakeld en die concludeerde dat vier bomen onherstelbaar beschadigd waren door de vraat. Deze bomen moesten worden vervangen en de Bomenwacht heeft op basis van het Rekenmodel bomenwaarde vastgesteld dat de vervangingskosten in totaal neer zouden komen op bijna € 17.000 inclusief btw. Dat is nogal een bedrag!

Schapenhouder aansprakelijk voor vraat

De rechter stelde vast dat in de pachtovereenkomst stond dat de pachter verplicht is ‘zodanige voorzieningen te treffen dat wordt voorkomen dat op het gepachte schade wordt toegebracht aan de aanwezige bomen.’ Volgens de rechter had de veehouder deze afspraak geschonden, omdat hij niet heeft voorkomen dat de schapen schade hebben toegebracht aan de bomen. Overigens zou je ook op basis van de wet kunnen concluderen dat de schapenhouder aansprakelijk is voor de schade.

Schapenhouders opgelet

Schapen vervullen een belangrijke functie in het beheer van ons landschap. Veel mensen genieten ook van hun aanwezigheid, zeker met lammetjes erbij in de lente. Het blijft voor schapenhouders echter opletten; ongewenste vraat aan bomen kan fors in de papieren lopen.